Gezondheidssysteem NL 2022 - 2032
Kernpunten, Integrale 5 stappen Aanpak & Routemap (kort)

• Nederland zet vanaf 1 januari 2025 'Gezondheid Op 1'. Dit impliceert dat de Economie niet alleen de nummer 1 is;
• De overheid besluit daarom tot invoering van ‘Het Gezondheidssysteem NL 2022 – 2032 o.i.d’;
• In het Gezondheidssysteem zijn alle aspecten van gezondheid, alle vormen van medische, sociale en maatschappelijke zorg- en hulpverlening, evenals publieke voorlichting, bijeengebracht;
• Daartoe wordt een nieuwministerie Gezondheid, met een speciale Minister met volmachten, opgericht;  
• Het ministerie is ook de 'thermo- en barometer' van de samenleving en staat in rang boven andere ministeries;
• Het nieuwe Ministerie Gezondheid, omvat drie onderdelen:
• a.    Gezond Leven, (positieve) gezondheid, preventie, wetenschap, welzijn en sport.
• b.    Sociaal domein: zorg- en hulpverlening, Inkoop zorg en gezondheid, GGD, GHOR, Publieke voorlichting.
• c.    Oude VWS- directoraten, zorgstelsel met de curatieve en geestelijke gezondheidszorg;
• De onderdelen werken nauw samen vanuit eenheid van beleid: lateraal, integraal, multidisciplinair en financieel;
• Alle professionals in het systeem zijn autonoom, maar ook collectief verantwoordelijk voor inhoud, proces en resultaat;
• De primaire reflex van het systeem is: ‘Gezondheid, Gezond Leven en Welzijn,’ MedischeZorg- en sociale hulpverlening vormen de cruciale backbone;
• Alle gezondheidsdoelen zijn vastgelegd in de wet:
• Bestaande structuren, wet- en regelgeving en bekostigingssysteem zijn aangepast aan het Gezondheidssysteem NL
• Het systeem verzekert alleNederlanders, daklozen en ongedocumenteerden (gezond, niet-ziek, ziek);
• Nederland stapt over van 'zorgverzekering' op ‘gezondheidsverzekering' (het eigen 'drempel’ risico vervalt onder voorwaarden);
• NOOT: VOOR DE (4 miljoen) BURGERS DIE MET ONGELIJKHEID TE MAKEN HEBBEN MÓÉTEN DE DAGELIJKSE FINANCIELE LASTEN NAAR BENEDEN. Dat zou kunnen in drie gradaties, oplopend en later als het beter gaat, aflopend, in mate van ernst met: 10%, 20% en 30%;

• Alle gemeenten, wijken, buurten, scholen gaan 'Gezondheid Op 1' zetten en handelen in de geest ervan;
• Burgers moet keuze kunnen maken tussen TV, radio en internet met of zonder reclame. Reclame is vaak geraffineerd qua opzet. Het beïnvloedt (vooral jonge) kijkers en luisteraars op krachtige wijze. Dat impliceert dat in het Nederlandse bestel de NPO de taak krijgt om burgers de mogelijkheid te bieden programma's zonder reclame aan te bieden;
• Tevens wordt alle zenders en omroepen (NPO en commerciële zenders) gevraagd om in elk journaal (radio en TV) dagelijks minstens één keer het thema 'Gezondheid' op te nemen. Voor alle nieuws en talkshow programma's geldt dat het thema Gezondheid daarin minimaal 5 minuten is geprogrammeerd;
• Kranten, social media e.d. maken van Gezondheid Op 1 een dagelijks terugkerend item; 
• Supermarkten en winkels met eet-, voeding en drank zal gevraagd worden binnen vier jaar hun winkels op te splitsen (meertalig), in een segment 'Gezond' en een segment 'Overige'. Voor restaurants geldt hetzelfde maar dan moet het duidelijk zijn op de menukaart en in de kwaliteit van het eten en de drank. Het moet voor de burger duidelijk en betrouwbaar zijn;
• Alle wijken, met buurten (13.000) krijgen de komende 9 jaar extra (buiten) voorzieningen dit onder het motto: gastvrij, sfeervol en samen. Doel is om mensen te verleiden uit hun huizen te komen om samen met buurtbewoners te ontspannen, te tuinieren, te sporten, te rusten, van elkaar te leren, te helpen, te werken, te bewegen, hobby's uit te oefenen en relaties te leggen, etc.;
• in buurten komen o.a. in de buurt van voorzieningen drie verspreid en bereikbaar opgestelde 'veiligheidsknoppen' (zoals op onbemande stations) die in verbinding staan met de naburige alarmcentrale in het geval er sprake is van onveiligheid of noodsituaties ter plekke;
• T.b.v. fitheid ‘van de burger in buurt en wijk’ controleren alle gemeentes hun buurten (totaal 16.700) op de aanwezigheid van voldoende (standaard) speeltuintjes, jongerenplekken, fitness, leefstijl-, praat- of oefenpleinen’ en brengen de komende jaren de eerder genoemde extra buitenvoorzieningen aan;
• Elke huishouding ontvangt van de overheid een gratis 'gezondheidskit', bestaande uit een bloeddrukmeter, een saturatiemeter en met korting een activitytracker/gezondheidshorloge en een boek over gezondheid, medische zorg en sociale hulp gericht op gezond leven en wonen;

• Er komt EEN LANDELIJK DIGITAAL, MEERTALIG KENNIS- EN INFORMATIEPLATFORM voor burgers en professionals. Het platform geeft uitgebreid kennis en informatie over de thema's gezondheid, gezond leven, alles over ziektes en sociale problemen en het voorkomen ervan en publieke voorlichting. Het platform is 24/7 bereikbaar. Het platform bestaat uit een TV themakanaal met actuele programma's; een interactieve internetdienst dat tevens als vraagbaak dient en een website met dagelijkse berichten, nieuws en breaking news. 
• Het platform staat onder auspiciën van het nieuwe ministerie Gezondheid en werkt qua content samen met tal van koepelorganisaties e.d. 
• Iedere burger krijgt een individueel digitaal 'leef' plan/dagboek app aangeboden om gedurende het leven alle gezondheid- en kennis gebeurtenissen vast te leggen; 
• Hedendaagse tijd in nieuwe sprookjes, verhalen, speelgoed en games: Aan NL burgers, schrijvers, overheid en speelgoed- en game industrie wordt gevraagd om ten behoeve van vooral (jonge) kinderen en jongeren om speelgoed, boekjes, sprookjes, literatuur te schrijven en games te ontwikkelen over gezondheid, zorg, hulp en de grote thema's van deze tijd en hoe je daarmee om kunt gaan. Vooral leerzaam en educatief voor thuis, op school, musea of bibliotheek;

• Cruciaal is dat ter ondersteuning een '1 op 1' (peer-to-peer) digitaal en solide communicatienetwerk ontstaat tussen instellingen/professionals en 9 miljoen huishoudens. Zo kan 24/7 snel en veilig zorg@home, kennis-, informatie- en data-uitwisseling op het vlak van gezondheid, zorgverlening, sociale en maatschappelijke hulpverlening en publieke voorlichting, ongestoord en stabiel, in tekst, woord, beeld en data plaatsvinden;
• In het belang van veilige en betrouwbare digitale communicatie tussen ‘aanbieder en vrager/burger’ kan de 'vrager' het thuissysteem en de koppeling door een van de regionale aanbieders laten controleren en certificeren;
• Dit houdt in dat thuissystemen van 9 miljoen huishoudens worden getest op het ‘digi- zorg/gezond’ proof zijn;
  

• Alle professionals werkend binnen het Gezondheidssysteem NL wordt psychologische veiligheid geboden om autonoom te werken, maar tevens ook collectief verantwoordelijk zijn voor inhoud, proces en resultaat;
• Herontwerp van zorg- en hulpverleningsorganisaties: Op het vlak van bestuur, organisatie en management in mens-mens organisaties wordt overgestapt van verticaal (Mintzberg en Taylor) en (dus) hiërarchisch ingerichte organisatiemodellen, managementmethodieken en teveel aan overhead, (silo's) naar organisaties met een lateraal/diametraal organisatiemodel, gericht op de zelfstandigheid van professionals met een absoluut minimum aan management- en communicatielagen en een maximum aan patient, cliënt en klantgerichte dienstverlening en zelfregie, in netwerken en ketens, gericht op gezondheid, zorg en hulp;
• Om de productiviteit in de organisaties met minimaal 20% te verhogen, moet de hoog-risicozorg gescheiden en separaat georganiseerd worden, van de medium en laag risicozorg. Dat kan bijvoorbeeld doordat basisziekenhuizen worden ingericht als ‘ziekenhuis in ziekenhuis’ model. Verbetering van de kwaliteit, veiligheid, doorstroming en werkplezier, is het resultaat. De medische discipline heeft de hoofdrol in de besturing;
• Voor onderdelen van topklinische ziekenhuizen en UMC’s, evenals ad. 32, kunnen diverse vormen van (super) gespecialiseerde zorg in een ‘ziekenhuis in ziekenhuis’ model worden georganiseerd;
• Ter ontlasting van de 1e. en 2e. lijn worden gezondheidscentra en huisartsenpraktijken uitgebreid met extra onderzoek en behandelunits, waar medisch specialisten werken. Organisatorische en digitale voorzieningen bij aanbieder én vrager van diensten moeten ervoor zorgen dat alle huisartspraktijken ca. 25 – 35 % meer patiënten kunnen helpen;
• Gezondheid Op 1 geldt voor alle professionals, organisaties en partijen werkzaam in de zorg en alle vormen van hulpverlening;
• Gezondheidsdoelen zijn vastgelegd in de wet;
• Stem vijfjaarlijks alle zorg- en hulp aanbod af op de zorg- en hulpvraag;
• Alle gemeenten organiseren hun eigen gehandicapten en ouderenzorg- en opvang in hofjes of dorpen;
• Alle wijken en buurten zijn 'digi-zorg' proof;
• Ieder huishouden krijgt een gecertificeerde 'huisarts thuis', 'ziekenhuis thuis' en 'gemeente thuis' aansluiting;
• Betrek en informeer de burger over wat zij of hij moet weten over gezondheid, medische en mentale zorg en sociale hulpverlening;
• Vergroot de kennis van de burger op de terreinen : gezondheid, gezond leven en alle vormen van zorg- en hulpverlening;
• Biedt de burger professionele kennis, de mogelijkheid en de middelen om medische en sociale problemen thuis vroeger (proactief) te herkennen, te voorkomen, uit te stellen, en goed voorbereid het gesprek met professionals in te gaan;
• Breid waar het kan, de mogelijkheden om als burger zelfzorg- en hulp toe te passen continu uit;
• Medtech jump*: Door de voortdurende technologische innovatie kunnen afwijkingen en ziektes in een zeer vroeg stadium worden gevonden en behandeld worden, terwijl er nog geen dringende noodzaak tot behandeling is.
   
• Informeer burgers over deze zogenaamde 'vroeg diagnostiek' ontwikkeling: 

• informeer de burger in een gesprek over nu nog onschuldige beeldvormende vroeg waarnemingen in het lichaam, over de effecten en de mate van risico op een mogelijk ernstige medische aandoening.
• Voer zo mogelijk een 'préstadium' in voor patiënten met nu nog een onschuldige vroeg waarneming maar die later wel kan uitgroeien tot een ernstige aandoening.
  
  

• Scheidt in de cure en de care in organisatorische zin, de laag risicozorg en hulp van de hoog risicozorg- en hulp;
• Richt leefstijl- en gedragsverandering ook op de sociale omstandigheden van de mens/patient;
• Ook verzekeraars dienen mensen (klanten) die (nog) niet ziek zijn actief uit te dagen, te prikkelen, te motiveren en te ondersteunen om gezond te leven;
• Beperk de aanschaf van dure hoogtechnologische medische apparatuur tot een beperkt aantal topklinische ziekenhuizen en UMC's, verspreid over het land; 
• Verwijder 10% van de 40% (genoemd in rapporten) van de overduidelijk niet bewezen zorg- en hulpverlening; 
• Investeer in kennis en informatie en moedig een gezonde, plezierige thuis, wijk, buurt en school leefomgeving aan;
• Ontwikkel ten behoeve van de kennis over organisatie, cultuur, management en taakverdelingsmethodieken een nieuwe studierichting. Deze studie moet gebaseerd zijn op de effectieve besturing, management, professionele zelfsturing, bottom-up werken, vertrouwen, 'net' werken, gedeelde verantwoordelijkheden, die passen bij professionele mens-mens benadering, de evolutie van de moderne geneeskunde volgend een nieuw zorg- en hulpverlening curriculum en breng die onder bij één van de universiteiten;  
• Ter ontlasting van de huisartsenzorg wordt het werken met 'de juiste zorg- en hulpvraag op de juiste plek en het juiste moment.' Uitgangspunt is, dat de potentiële patient zo vroeg mogelijk a. de urgentie onderkent en b. of het een medische zorgvraag is of een sociale hulpvraag of c. beide;
• Als overloop van de ziekenhuizen worden 1e. lijn gezondheidscentra voorzien van (extra) onderzoek en behandelunits, waar naast huisartsen, specialisten poliklinische laag-risico onderzoek en behandelingen kunnen verrichten;
• Ten behoeve van de bevolking worden alle basisziekenhuizen ingericht als 'ziekenhuis in ziekenhuis' model ingericht, dit t.b.v. efficiënte en vlotte behandeling van laag- en medium risico patiënten; 
• Alle specialismen in topklinische ziekenhuizen en UMC's de mogelijkheid krijgen hun specialisme/discipline in een 'ziekenhuis in ziekenhuis' model uit te voeren;
• Deze organisatorisch geïntegreerde units worden bestuurd door de betreffende medische discipline(s);
• Het huidige bekostigingsmodel dient hierop te worden aangepast.
• Marktwerking vervalt.

ROUTEMAP

Dit stukje tekst komt uit het 'The Innovator's Prescription' (2009) van Clayton Christensen: 'Misschien is het meest ontmoedigend wel dat er helemaal geen betrouwbare plattegrond of routemap bestaat van het terrein dat de zorghervormers ter beschikking hebben en waarop zij overeenstemming bereiken en op kunnen vertrouwen. Veelal zijn zij gewapend met data uit het verleden, omdat zij eraan gewend zijn consensus te bereiken over de acties wanneer de gegevens sluitend zijn.

Maar omdat er geen data over de toekomst is, is er geen routemap beschikbaar die deze hervormers overtuigend laat zien welk van de routes hen naar een doodlopende weg leidt en welke een veelbelovende weg is naar hervormingen.
Maar weinigen hebben een zintuig voor de interconnecties tussen al die paden. Zoals de profeet uit Spreuken zei, "ALS ER GEEN VISIE IS, VERREKKEN DE MENSEN."
Onze hoop is dat The Innovator's Prescription  voorziet in een routemap voor al degenen die op zoek zijn naar hervorming en innovatie in de zorg- en hulpverlening.'

Bijna wekelijks vinden ergens in Nederland en elders wel congressen of conferenties plaats waar hervormers in de zorg- en hulpverlening samenkomen. Ik heb er velen bijgewoond. Bijna zonder uitzondering spraken we/de deelnemers langs elkaar heen. De een ging in op de ongelijkheid, de ander had het over de vergrijzing of vergroening (te weinig baby's), weer een ander had het over ouderen en palliatieve zorg, anderen benadrukten de dure diagnostische technologie of hadden het over de gevolgen van over- en onderdiagnostiek. Sommigen bespraken de perverse prikkels in het bekostigingssysteem en ga zo maar door.
Men praatte langs elkaar heen, omdat ze niet dezelfde taal spreken en ook geen gezamenlijke begrippenkader delen om het eens te worden over de hoofdoorzaken van de problemen. Dat betekent ook dat men niet instaat zijn het over een probleem en de aanpak eens te worden.  

HOOFDLIJN AANPAK

Realisatiecommissie Gezondheidssysteem NL 2022 - 2032 o.i.d.
Er wordt een realisatiecommissie Invoering Gezondheidssysteem NL 2022 - 2032. De commissie krijgt tot december 2032 de tijd het systeem volledig in te voeren. Het project is complex, omvangrijk, multidimensioneel en vraagt veel wilskracht van alle betrokkenen en kenmerkt zich door een behoorlijk afbreukrisico. Cruciaal is dat lering wordt getrokken uit het verleden en dat zowel mensen op de werkvloer zoals professionals als burgers direct participeren (aan tafel zitten) in het project

Leren van het verleden
De overheid heeft in het verleden met bezuiniging en budgettering verschillende keren geprobeerd om het zorgstelsel mee te krijgen in een allesomvattend en complex veranderingsproces. Alhoewel er op onderdelen voortgang werd geboekt, bleek dat uiteindelijk steeds onhaalbaar. Om nu de juiste koers in te zetten is het belangrijk te leren van 'mislukkingen'  en de koers recht vooruit in te zetten. We kunnen geen tijd meer verliezen.  

Burgers betrekken bij de realisatie
Ook dit realisatieplan zal, gezien het aantal betrokken partijen, hun culturen, en de druk op synchronisatie en coördinatie van de verschillende deelprojecten veel van partijen en vertegenwoordigers vergen. Voor het eerst zullen er burgers deelnemen. Daarom wordt vanuit het Gezondheidssysteem NL 2022 - 2032 voorgesteld (als het zover komt) om een Realisatiecommissie Gezondheidssysteem NL in te stellen. 

De samenstelling van de Realisatiecommissie
De commissie zal worden geleid door een driemanschap met ruime ervaring opgedaan in zeer complexe en multidimensionale veranderingsprocessen.

 De commissie bestaat, wat mij betreft, uit de heer Kim Putters, voorzitter, de heer Jan Rotman, transitie en mevrouw Anemarie van Galen, 'mens & geld'. 

De commissie wordt op de onderdelen aangevuld met maximaal vier vertegenwoordigers uit de betreffende sector(en)/het veld en 4 vertegenwoordigers namens de burgers en desgewenst aangevuld met deskundigen op de verschillende terreinen.

Henk Handlogten, Gezondheidssysteem NL 2022 – 2032
20 februari 2024, Versie 4